Meteorolojik Koşulların Doğu Karadeniz’de Kış ve İlkbahar Aylarında Görülen Orman Yangınlarına Etkisi: Çamburnu (Sürmene) Orman Yangını Örneği

Bu çalışmada Doğu Karadeniz’de kış ve bahar aylarında görülen orman yangınlarının bölgedeki hava şartlarıyla ilgisi, 7 Ocak 2017 tarihinde Çamburnu’nda gerçekleşen orman yangını örneğinde incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı, kış ve ilkbahar mevsimlerinde meteorolojik değişkenlerin oluşturduğu hava tiplerinden hangilerinin orman yangınlarını denetlediğinin belirlenmesidir. Örnek olay olarak seçilen orman yangınından önceki yaklaşık 5 haftanın saatlik meteorolojik verileri incelenerek yangın koşullarının hazırlanmasında etkili olabilecek olasılıklar değerlendirilmiştir. Ayrıca ormanı oluşturan unsurların ve orman altı organik artıkların yangına karşı hassasiyetini arttıran hava şartları da belirlenmiştir. Eş zamanlı olarak yağışın olmadığı, bağıl nemin düşük olduğu, sıcaklığın mevsim şartlarına göre oldukça yüksek olduğu, rüzgârın güney sektörden estiği ve rüzgâr hızının fazla olduğu dönemlerde yangın için gerekli koşulların oluştuğu görülmüştür. Bu koşulların ise fön rüzgârlarının etkili olduğu dönemlerde ortaya çıktığı gözlenmiştir. Nitekim incelenen Çamburnu orman yangınından önceki günlerde fön oluşturan hava dolaşımının görüldüğü ve fönlü havanın tüm özelliklerinin yangından önceki hafta boyunca yaşandığı belirlenmiştir. Yangın riskinin fönlü günlerde arttığı, FWI çıktılarıyla ayrıca doğrulanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Orman yangını, Fön rüzgârları, Doğu Karadeniz, Çamburnu, FWI

In this study, relationship between the weather conditions and forest fires in the winter and the spring months in the Eastern Black Sea region were investigated at Çamburnu forest fire example which occured on January 7, 2017. The main aim of the work is to determine which of the weather types, formed by meteorological variables, control forest fires during the winter and spring seasons. The probabilities that are likely to be effective in preparing the fire conditions were evaluated by examining the hourly meteorological data about five weeks prior to the forest fire selected as the case study. In addition the weather conditions increasing the vulnerability of the elements constituting the forest and the litter layer to fire were also determined. It was observed that the necessary conditions for the fire were formed in the periods when simultaneously no rainfall, low relative humidity, high temperature in relation to the seasonal conditions, the wind exposed from the south sector and the high wind speed. These conditions were observed during the periods when the foehn winds were effective. As a matter of fact, it was determined that the air circulation which made foehn in the days before Çamburnu forest fire was seen and all the features of the foehn were experienced during the previous week. The fire risk increased on the days of foehn, also verified by the FWI outputs.

Keywords: Forest fire, Foehn winds, Eastern Black Sea, Çamburnu, FWI