Türk Üniversitelerinde Statükonun Devamını Sağlayan Bir Yöntem: Akademik İç Besleme

Akademik personel alımında ‘iç besleme’ olarak ifade edilen kavramın yaygın olarak kullanılan uluslararası adıdır ‘akademik ensest’. Kısaca, doktora gibi bir akademik derecesini aldıktan sonra, bir kişinin aynı üniversitede işe alınması için kullanılan bir ifadedir. Batı akademik geleneğinde etik olarak doğru bulunmayan bir süreç olarak görüldüğü için, negatif bir anlam yüklenmiş ve biyolojik terim ‘ensest’ ile ifade edimiştir. Ayrıca, sadece aynı üniversitede çalışmakla sınırlı da tutulmayıp; bazen, bütün lisans ve lisans üstü eğitim süreçlerinin aynı üniversitede tamamlanması durumu için de ‘akademik ensest’ ifadesi kullanılagelmiştir. Eğitim hayatının farklı aşamalarının farklı üniversitelerde ve farklı akademik geleneklerde tamamlanmasının, eğitim sürecini daha zengin kılmakta olduğu Batı akademik geleneğinde yaygın bir görüştür. Bu makalede, Türkiye’deki ve diğer bazı ülkelerdeki akademik gelenekler konuya farklı bakış açıları kazandırmak amacıyla tartışılmıştır. Türk üniversitelerindeki yerleşik akademik personel alım geleneğinde ‘iç besleme’ ya da diğer adıyla ‘akademik ensest’’e karşı bir tavır olmayıp, bölümlerdeki yerleşik kurallar ve statükonun devamını adeta destekleyecek bir bakış açısıyla, okullar kendi öğrencilerini akademisyen olarak işe alma eğilimindedirler. Bahsedilen konunun, üniversiteler için avantajları ve dezavantajları; bu geleneğin etik bir sorun teşkil edip etmediği gibi konular örnekler üzerinden tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Akademik ensest, iç besleme, yüksek öğretim, akademisyen alımı

‘Academic Incest’ is a term to describe inbreeding in higher education institutions in faculty and academician hiring process. It is typically described as a circumstance in which someone having received the degree from a university then starts working at the same university immediately upon graduation. It is called academic incest suggesting a negative connotation to the biological term ‘incest’ since it is not seen as ethically appropriate. In addition, at some instances, typically receiving all undergraduate and graduate degrees from the same institution is also considered ‘academic incest’, because diversity in educational background is suggested to be beneficial and makes educational background richer as being nurtured by various schools and academic traditions. In this paper, academic traditions in Turkey and in other examples are being discussed to bring perspectives to Academic Inbreeding. Why traditionally most Turkish Universities prefer Academic Incest in hiring as a way of maintaining status quo, and whether it is an ethical issue at higher education; is also discussed.

Keywords: Higher Education, Academic inbreeding, Academic incest, Turkish academia