Yıl:2017   Cilt: 7   Sayı: 2   Alan: Mimarlık

  1. Anasayfa
  2. Makale Listesi
  3. ID: 85

F. Demet AYKAL ,Mine BARAN,Meltem ERBAŞ,Hatice Kübra GÜNDÜZ

Sağlık Yapılarının Tasarımında Doğal Aydınlatmanın Önemi: Şanlıurfa Muradiye Aile Sağlığı Merkezi Örneği

Sağlık hizmetleri, iş sağlığı ve güvenliği bakımından önemli riskler taşıyan çalışma alanlarından biridir. Sağlık iş kolunun öncelikle temel hedefi; sağlığın korunması, yükseltilmesi, sürdürülmesi, hastalıkların tedavisi ve rehabilitasyon hizmetlerinin yerine getirilebilmesi ile personelin sağlığı ve güvenliğidir. Sağlık hizmeti sunumu esnasında sağlık çalışanlarının kendilerini çalıştıkları kurumda huzurlu ve güvende hissetmeleri, sağlık bakım hizmet düzeylerini pozitif anlamda etkilemektedir. Dolayısıyla sağlık hizmetlerinde çalışan güvenliği, üzerinde titizlikle durulması gereken konuların başında gelmektedir. Sağlık çalışanları hastaların transferinde ve el ile yapılan bazı müdahalelerde sıklıkla kaza ve yaralanmayla karşı karşıya kalmaktadır. Söz konusu kaza ve yaralanmalar kurumun fiziksel yapısından da kaynaklanmaktadır. Bu fiziksel risk konularından birisi de aydınlatmadır. Çalışanların kendilerini rahat ve ışıklı bir ortamda bulmaları ve daha istekli bir şekilde çalışabilmeleri için yeterli düzeyde bir aydınlatma gerekmektedir. İşyerinin aydınlatılmasında güneş ışığından yeterli derecede yararlanılması esas alınmalıdır. Bu araştırmanın amacı, Şanlıurfa Muradiye Aile Sağlığı Merkezi’ndeki aile hekimliği polikliniklerinin doğal aydınlatmasını ergonomik faktörler açısından değerlendirmek, hastaların ve doktorların aydınlatmadan nasıl etkilendiğini anket çalışması yaparak incelemektir. Çalışma kapsamında ergonomik faktörler açısından doğal aydınlatma ile yapay aydınlatmanın farklı olduğu, yapay aydınlatmanın ergonomik açıdan hastalarda olumsuz etkiler oluşturduğu ve aydınlatmada oluşan sorunların hastane çalışanlarının iş hayatlarını olumsuz yönde etkilediği varsayımlarıyla yola çıkılmıştır. Birinci bölümde, ergonomi kavramı ve tarihçesi, antropometri kavramı; sağlık yapılarının niteliği, hastanelerde ergonomi, aydınlatma ve son olarak hastane yapıları tasarımında aydınlatmanın ergonomisi araştırılmıştır. Bu amaçla öncelikle örnek çalışmalar verilmiştir. Daha sonra alan çalışması olarak düşünülen Şanlıurfa Muradiye Aile Sağlığı Merkezi’nde yer alan, farklı yönlerde bulunan dört poliklinik incelenmiştir. Bu polikliniklere ait fonksiyon şemaları oluşturulup, yön faktörü de ele alınarak doğal aydınlatma değerlendirmesi 60 kişiye, 6- 20 Mart 2017 tarihleri ve 09:00-12:00, 14:00-17:00 saatleri arasında anket çalışması yapılarak, yorumlanmıştır. Ayrıca çalışmada incelenen polikliniklerde, gün ışığı aydınlık düzeyi ölçmeleri, 6 ay süresince (Haziran 2017, Temmuz 2017, Ağustos 2017, Eylül 2017, Ekim 2017, Kasım 2017) her ayın belli bir gününde (21), gün ışığının etkin olarak kullanıldığı varsayılan 9.00, 12.00 ve 15.00 saatlerinde (standart ülke zamanı) yaz saati uygulaması dikkate alınarak tekrarlanmaktadır. Ölçmeler, ölçme noktalarına dolaysız güneş ışığının geldiği ve gelmediği durumlar için ayrı ayrı yapılmaktadır. Değerlendirme gün ışığı aydınlık düzeyi ölçümleri henüz tamamlanmadığından kullanıcı memnuniyet anketi yorumlarına bağlı olarak ergonomiye uygun aydınlatma önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Ergonomi, Doğal Aydınlatma, Aile Sağlığı Merkezi, Antropometri


The Importance of Natural Lighting in the Design of Health Buildings: Sample of Şanlıurfa/Muradiye Family Health Center

Health services are one of the areas of work that pose significant risks to health and safety. The first goal of the health care sector is primarily the health and safety of the personnel through the protection, promotion, maintenance of the health, the treatment of the diseases and the rehabilitation services. The health workers feel safe and secure in the institution that they work during the health service delivery, affecting the health care service levels positively. Therefore, safety in health services is at the forefront of the issues that need to be meticulously addressed. Healthcare workers are often confronted with accidents and injuries in the transfer of patients and in some manual interventions. The accidents and injuries are also caused by the physical structure of the institution. . One of these physical risk issues is the lighting. A sufficient level of lighting for the employees is required in order to find them in a comfortable and luminous environment and also work more willingly. The use of sunlight at an adequate level should be considered as the basis for illuminating the workplace. The aim of this research is to evaluate the natural illumination of family medicine outpatient clinics in Şanlıurfa Muradiye Family Health Center in terms of ergonomic factors and to examine how patients and doctors are affected without illumination by conducting a questionnaire survey. Within the scope of the study, natural and artificial lighting are different in terms of ergonomic factors; artificial lighting has negative effects on patients in terms of ergonomics, and problems that arising from illumination are influenced by assumptions that hospital workers have negative effects on their business life. In the first chapter, the concept and history of ergonomics, the concept of anthropometry; the nature of health care facilities, ergonomics in hospitals, lighting and ergonomics of enlightenment in the design of hospital buildings are evaluated. For this purpose, firstly some sample works have been given. Then four outpatient clinics located in different directions in Şanlıurfa Muradiye Family Health Center, which is considered as field work, were examined. Functional diagrams of these policlinics were prepared and the direction factor was taken into consideration. Then natural lighting evaluation was interpreted by conducting a questionnaire to 60 users between 6- 20 March 2017 at 09: 00-12: 00, 14: 00-17: 00 hours. In addition, in the outpatient clinics examined in the study, the daylight brightness level measurements are repeated on a certain day of each month (21) for 6 months (June 2017, July 2017, August 2017, September 2017, October 2017, November 2017) taking into account the daylight time application at 9.00, 12.00 and 15.00 (standard country time), which is assumed to effectively use of daylight. The measurements on the points are made separately for situations where sunlight comes and does not come. Evaluation daylight brightness level measurements have not been completed yet, so ergonomic lighting recommendations are presented based on user satisfaction of survey reviews.

Keywords: Ergonomics, Natural Lighting, Family Health Center, Anthropometry


205