Lumina Dergisi ve Ulusçuluk Hareketlerine Etkisi

Fransız Devrimi’nin ardından tüm dünyada etkili olmaya başlayan liberal özgürlükçü ve milliyetçi hareketler imparatorlukları sorgulanır hale getirerek tehdit etmiştir. Yaşanan bu değişimlerden Osmanlılar da etkilenmiştir. Osmanlı yönetimine yüzyıllardır sadık kalan ve bazı imtiyazlardan faydalanan Balkanlar’daki Aromen azınlığı, ulusçuluk hareketlerinde dönüm noktasının yaşanmasına sebep olmuştur. Aromenler’in 1905 yılında “millet” olarak tanınmasının ardından Balkan basın tarihinde ilk kez bir “halk dergisi” yayımlanmıştır. “Lumina” adlı bu dergi, dünyanın en eski azınlık dergilerinden sayılmaktadır. “Lumina”, Osmanlılar’da Aromenler’in en uzun süreli yayını olmuştur. Bu çalışmada Lumina Dergisi’nin yayın hayatını sürdürdüğü 1903-1908 yılları arasındaki sayıları içerik analizi yöntemi ile incelenerek, ulusçuluk hareketleri bağlamında Aromenler’in basın aracılığıyla etnik, linguistik ve dinî varlıklarını korumak için verdikleri çaba ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Aromenler, Osmanlı Basını, Balkan Basını, Azınlıklar

After the French Relovution (1789) the liberal nationalism movements that started to be influential all over the world put the empires in jeopardy and reviewed. Those movements also naturally militated and impressed the Ottomans. Aromen minorities settled in Balkans that benefited from some franchises and for ages remanined true to Ottoman authority, caused avery pivotal moment in nationalisme movements. After Aromens recoginsed as “nation” in 1905, for the first time in Balkans history they published a periodical called as “public bulletin”. This bulletin, named as “Lumina” is considered most oldest one among world minority prints. On the other hand “Lumina” also was the most long term published bulletin in Ottomans. In this study the issues of bulletin Lumina in its publihing life time 1903-1908 are perused on the basis of content analysis. On the frame of nationalist liberal movements Aromen minority’s struggles through out press and publication activities about to maintain and preserve their ethic, linguistic and religious properties is as a phenomenon tried to be expressed.

Keywords: Aromens, Ottoman Press, Balkan Press, Minorities