Kehanet Kendini Gerçekleştirir mi? Banka Çalışanlarının Pigmalyon, Golem ve Galatea Etkileri Üzerine Bir Olgubilim Araştırması

Pigmalyon etkisi bir otorite figürünün olumlu ve yüksek beklentilerinin yüksek performansa neden olacağını; golem etkisi ise olumsuz beklentileri yansıtan davranışların olumsuz ve düşük performansla sonuçlanacağını ifade eden ve yazında “kendini gerçekleştiren kehanet” olarak adlandırılan olgulardır. Galatea etkisi ise, pigmalyon veya golem etkisindeki gibi başkalarının değil kişinin kendisinden olan beklentilerinin kendi performansını etkileyeceği vurgulanmaktadır. Buna göre yüksek kişisel beklentiler yüksek performansla sonuçlanacaktır. Bu çalışmada banka çalışanlarının performansları üzerinde hangisinin daha etkili olduğu nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseni ile araştırılmıştır. Bu kapsamda iki özel bankada çalışan 9 bankacı ile nitel görüşmeler yapılmıştır. Verilerin analizinde Maxqda 12 nitel veri analiz programı kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, yönetici beklenti düzeyi, öz beklenti düzeyi, kişisel performans düzeyi ve yönetici davranışları algısı olmak üzere dört kategoride toplanmıştır. Buna göre katılımcıların çoğunluğunda golem etkisinin oluştuğu görülmüştür. Bunun yanısıra pigmalyon ve galatea etkileri de tespit edilmiş, pigmalyon etkisi oluşan katılımcılarda aynı zamanda galatea etkisi de görülmüştür. Bu bulgular ışığında katılımcılar üzerinde kehanet kendini gerçekleştirmiştir.

Anahtar Kelimeler: pigmalyon etkisi, golem etkisi, galatea etkisi, performans, banka çalışanları

Pygmalion effect is a phenomenon which states that an authority figure will cause high performance of a positive and high expectation. Golem effect, contrary to pygmalion effect, states that behaviours which reflect negative expectations will result in negative and low perfromance. As for galatea effect, it defends the opinion that the autochthonous expectations will affect his/her own performance of a person. Thus, high personal expectations will result in high performance. In this research, which of the effects are more effective upon bank employees’ performance was searched via phenomenology pattern that is one of the qualitative research methods. Within this scope, qualitative interviews were made with 9 bankers who works in two private banks.While analysing data, Maxda 12 qualitative data analysis programme was used. The findings were grouped into four categories such as a manager’s level of expectation, level of self-expectation, individual performance level and sense of a manager’s behaviours. Accordingly, it was determined that most of the attenders had golem effect. Moreover, pygmalion and galatea effects were also established. Also, galatea effect occurred in attenders who had pygmalion effect. In light of these findings, prophecy self-fulfilled upon attenders.

Keywords: pygmalion effect, golem effect, galatea effect, performance, bank employees